توسط : در سال‌های اخیر، اصطلاح “بیش‌فعالی” یا ADHD (اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی) به طور گسترده‌ای در گفتار روزمره والدین و معلمان رواج یافته است. با این حال، استفاده نادرست یا بیش از حد از این برچسب برای کودکانی که صرفاً پرانرژی، کنجکاو یا شیطنت‌های طبیعی دوران کودکی را دارند، می‌تواند پیامدهای منفی جدی به دنبال داشته باشد. متخصصان روانشناسی و روانپزشکی کودک هشدار می‌دهند که نباید هر کودک پرجنب‌وجوشی را فوراً به بیش‌فعالی متهم کرد؛ تشخیص ADHD یک فرآیند پیچیده و تخصصی است که تنها توسط متخصصین ذی‌صلاح امکان‌پذیر است.
ADHD چیست؟ این اختلال رشد عصبی، با الگوهای مداوم بی‌توجهی، بیش‌فعالی و/یا تکانشگری مشخص می‌شود که در عملکرد و رشد فرد اختلال ایجاد می‌کند. نشانه‌های ADHD باید در بیش از یک محیط (مثلاً هم در خانه و هم در مدرسه) مشاهده شوند، پیش از ۱۲ سالگی آغاز شده باشند، و منجر به اختلال قابل توجهی در عملکرد اجتماعی، تحصیلی یا شغلی شوند. این اختلال می‌تواند بر توانایی کودک در تمرکز، سازماندهی و کنترل رفتارهایش تأثیر بگذارد، اما تنها پرجنب‌وجوش بودن به معنای داشتن ADHD نیست.
چرا نباید سریعاً برچسب بیش‌فعالی زد؟
- اشتباه در تشخیص: بسیاری از نشانه‌های ADHD می‌توانند با سایر اختلالات روانی (مانند اضطراب، افسردگی، یا اختلالات یادگیری)، مشکلات محیطی (مانند مشکلات خانوادگی یا استرس)، یا حتی ویژگی‌های شخصیتی طبیعی کودکان پرانرژی، همپوشانی داشته باشند.
- پیامدهای روانی: برچسب‌زنی نادرست می‌تواند به عزت نفس کودک لطمه بزند، منجر به طرد اجتماعی شود، و احساس ناامیدی و ناتوانی در او ایجاد کند.
- درمان نادرست: تشخیص اشتباه ممکن است به درمان‌های غیرضروری یا نامناسب منجر شود، در حالی که مشکل اصلی کودک نادیده گرفته می‌شود.
فرآیند تشخیص صحیح: تشخیص ADHD نیازمند ارزیابی جامعی است که شامل مشاهده رفتار کودک در محیط‌های مختلف، مصاحبه با والدین و معلمان، بررسی سوابق پزشکی و تحصیلی، و گاهی اوقات تست‌های روانشناختی می‌شود. این ارزیابی باید توسط روانپزشک کودک و نوجوان، روانشناس متخصص کودک یا متخصص مغز و اعصاب کودکان انجام شود تا تشخیص دقیق و افتراقی از سایر اختلالات صورت گیرد و بهترین برنامه درمانی برای کودک آغاز شود.
تحلیل نهایی فارمافود نیوز:
استفاده نادرست از برچسب “بیش‌فعالی” برای کودکان، نه تنها به فهم عمومی از این اختلال آسیب می‌رساند، بلکه می‌تواند سلامت روان کودکان را به خطر اندازد. از منظر فارمافود نیوز، این موضوع نشان‌دهنده اهمیت آگاهی‌بخشی عمومی در زمینه سلامت روان کودک و لزوم ارجاع به متخصصین برای تشخیص و درمان است. هر کودک پرانرژی، لزوماً بیش‌فعال نیست و عجله در برچسب‌زنی می‌تواند مانع از درک ریشه‌ای مشکلات کودک و ارائه حمایت مناسب شود. فارمافود نیوز تاکید دارد که جامعه و خانواده‌ها باید با رویکردی صبورانه و مبتنی بر شواهد علمی به رفتارهای کودکان نگاه کنند و با اتکا به دانش متخصصان، به جای “متهم کردن”، به فرزندان خود در مسیر رشد و بالندگی، بهترین کمک را ارائه دهند تا هر کودکی بتواند پتانسیل واقعی خود را شکوفا کند.
