پنهان کردن غم پشت نقاب شادی، مشخصه “افسردگی خندان” است؛ این وضعیت، که اغلب تشخیص داده نمیشود، نیازمند آگاهیبخشی و پذیرش آن به عنوان یک بیماری واقعی است که باید بدون درنگ و با حمایت اطرافیان، مانند سرماخوردگی، درمان شود.
در دنیای امروز که فشارهای زندگی روزمره رو به افزایش است، اختلالات سلامت روان نیز در اشکال مختلفی بروز میکنند. یکی از این اشکال پنهان و کمتر شناختهشده، پدیدهای است که در فضای عمومی به نام “افسردگی خندان” (Smiling Depression) شهرت یافته است. این اصطلاح برای افرادی به کار میرود که با وجود تجربه افسردگی عمیق درونی، در ظاهر نقابی از شادی بر چهره دارند و در جمع، خود را افسرده و بیانگیزه نشان نمیدهند؛ برخلاف تصور رایج از فرد افسرده که گوشهگیر و غمگین است. این تضاد میان ظاهر و باطن، تشخیص این نوع افسردگی را به شدت دشوار میسازد.
به گفته دکتر حدیث غفاریخلیق، روانشناس، اگرچه “افسردگی خندان” یک اصطلاح بالینی رسمی در کتابهای تشخیص روانشناسی نیست، اما یک پدیده رایج و واقعی در میان افراد است. یکی از دلایل دشواری تشخیص آن این است که افراد مبتلا میتوانند در موقعیتهای شادیبخش، به صورت موقت شاد باشند، اما پس از اتمام آن موقعیت، دوباره به حالت افسردگی بازمیگردند. این نوع افسردگی به طور خاص در بزرگسالان بالای ۱۸ سال و به ویژه در مردان جوان شیوع بیشتری دارد، چرا که باورهای اجتماعی مبنی بر قوی بودن و عدم ابراز ضعف در مردان، به پنهان کردن این وضعیت دامن میزند. همچنین، زنان متأهل یا خانهدار با وظایف زیاد و حمایت اجتماعی کم نیز در معرض آن هستند.
علائم افسردگی خندان میتواند پنهان و غیرمستقیم باشد. افراد ممکن است برای مخفی کردن وضعیت واقعی خود، فعالیتها و واکنشهای جبرانی نظیر خنده و شادی اغراقآمیز، روی آوردن به کارهای خطرناک، یا شوخیهای بیش از حد را از خود نشان دهند. دیگر علائم شامل دردهای مزمن بدون علت جسمی (مانند سردرد و کمردرد)، تغییر در الگوهای اشتها، بینظمی در خواب، و بیانگیزگی نسبت به فعالیتهایی است که قبلاً برایشان لذتبخش بوده است. برای درمان، توصیه میشود که اطرافیان با حمایت و بدون قضاوت، این افراد را به کمک گرفتن از مشاوران و متخصصان روانشناسی تشویق کنند. اما کمک اصلی باید از خود فرد شروع شود؛ پذیرش این نکته که تجربه احساسات طبیعی مانند غم و ضعف مجاز است و باید بدون شرم با متخصصان مشورت کرد. افسردگی و اضطراب مشکلات روانی متداولی هستند که باید مانند سرماخوردگی شایع به آنها نگاه کرد و به سادگی برای درمان آن به پزشک مراجعه نمود.
تحلیل نهایی فارمافود نیوز:
“افسردگی خندان”، زنگ خطری جدی برای پنهانکاری در حوزه سلامت روان و لزوم بازنگری در درک عمومی از افسردگی است. از منظر فارمافود نیوز، مقایسه درمان افسردگی با سرماخوردگی، تلاشی هوشمندانه برای کاهش انگ اجتماعی (stigma) پیرامون بیماریهای روانی و تشویق به تشخیص زودهنگام و درمان به موقع است. این تحلیل، بر اهمیت پذیرش “غم” و “ضعف” به عنوان احساسات انسانی طبیعی تاکید دارد و مسئولیتپذیری جامعه و سیستم سلامت را در فراهم آوردن دسترسی آسان به کمکهای روانشناختی برجسته میسازد. فارمافود نیوز تاکید دارد که سلامت روان، به اندازه سلامت جسم حیاتی است و هیچ کس نباید به دلیل باورهای غلط یا ترس از قضاوت، از حق خود برای زندگی با آرامش روانی محروم بماند.