یک شرکت دانشبنیان ایرانی از تولید یک سرم مبتنی بر فاکتور رشد bFGF خبر داده که ادعا میشود لکههای سفید ناشی از ویتیلیگو را کاهش میدهد. ([خبر آنلاین / خبرگزاری مهر / خـبـرانلاین](خبرآنلاین))
معرفی محصول و مبانی علمی آن
علی فرجی، پزشک و مدیرعامل یکی از شرکتهای دانشبنیان فعال در حوزه بیوتکنولوژی، در مراسم نمایشگاه ایرانفِـارما اعلام کرد که محصول جدیدی به نام فلورویساژ برای کاهش لکهای پوستی ناشی از بیماری ویتیلیگو وارد بازار شده است. (خبرآنلاین) وی توضیح داده که این سرم حاوی فاکتور رشد bFGF است که با تحریک تکثیر ملانوسیتها و مهاجرت آنها از اطراف لکه به سمت مرکز، میتواند روند بازسازی رنگدانه در نواحی سفید پوست را تسهیل کند. (خبرآنلاین) به گفته وی، استفاده مستمر چندماهه از این سرم میتواند نتایج محسوس در رنگآمیزی مجدد پوست ایجاد نماید. (خبرآنلاین)
فرجی تأکید کرده است که محصول کاملاً بومی بوده و در قالب رول پوستی عرضه میشود تا پخش یکنواخت سرم روی پوست تسهیل گردد. (خبرآنلاین) همچنین، او گفته است که پس از حدود یک ماه استفاده، اثرات آن قابل مشاهده خواهد بود و این سرم در مقایسه با محصولات مشابه خارجی در بازار داخلی دارای مزیت رقابتی از نظر قیمت و دسترسی است. (خبرآنلاین) وی افزود که شرکت توان تولید داخلی در میزان کافی را دارد و هماکنون در مراحل نهایی ثبت محصول برای صادرات است. (خبرآنلاین)
چالشها و محدودیتهای احتمالی
با وجود ادعاهای مطرح شده، چند نکته مهم در ارزیابی این محصول باید مدنظر قرار گیرد. نخست، مقالههای رسانهای دلیل علمی و نتایج کارآزمایی بالینی منتشر نکردهاند؛ لذا اثربخشی واقعی و پایداری اثرات این سرم در حجم نمونه بزرگ هنوز نیازمند بررسی مستقل و انتشار دادههاست. دوم، استفاده از فاکتورهای رشد مثل bFGF در ساختار پوست ممکن است عوارضی نظیر تحریک سلولی خارج از بُرداری طبیعی داشته باشد، بهویژه اگر کنترل دقیق بر دوز و زمان استفاده وجود نداشته باشد. سوم، ثبت بینالمللی و پذیرش در بازارهای خارجی برای محصولات بیولوژیک، معمولاً روندی پیچیده و زمانبر است؛ مدیرعامل نیز به این موضوع اشاره کرده است. (خبرآنلاین)
در بخش بازاریابی، وی به معضل گسترده محصولات آرایشی قاچاق اشاره کرد که کیفیت و اصالت آنها معلوم نیست و ممکن است مخاطرات جدی برای پوست به همراه داشته باشند. (خبرآنلاین) او گفته است که بسیاری از محصولات خارجی ذکر شده در بازار ایران یا تاریخ مصرف گذشتهاند یا بدون نظارت بهداشتی وارد شدهاند، که این موضوع میتواند بازار داخلی را دچار عدم اعتماد نماید. (خبرآنلاین)
چشمانداز و پذیرش احتمالی
شرکت تولیدکننده ادعا کرده است که محصول مشابه خارجی در بازار هدف (منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا) مشاهده نشده و توجه قابل ملاحظهای نسبت به آن شده است. (خبرآنلاین) همچنین، او گفته است که پزشکان داخلی که با محصول آشنا شدهاند، در تجویز آن مشارکت میکنند. (خبرآنلاین) در عین حال، وی اذعان کرده که صادرات عمده هنوز آغاز نشده است و در مراحل نهایی ثبت در کشور مقصد قرار دارد. (خبرآنلاین)
عرضه سرم فلورویساژ را میتوان وقوعی نو در بازار محصولات بیولوژیک پوست دانست که به شکلی قابل ملاحظه بر ترکیب نوآوری، تولید داخلی و بازار زیبایی تأثیر میگذارد. اما این دستاورد باید در مسیر درست تبیینی و علمی هدایت شود تا به نمونهای از موفقیت بدل گردد، نه صرفاً ادعایی تبلیغاتی.
اولاً، شواهد علمی و نتایج کنترلشده کارآزمایی بزرگ باید بهصورت عمومی منتشر شوند تا جامعه علمی و پزشکی بتوانند ادعاها را راستیآزمایی کنند. ثانیاً، نهادهای نظارتی و بهداشتی باید استانداردهای لازم برای ایمنی، کیفیت و ثبت محصولات بیولوژیک را بهدقت کنترل کنند تا ریسکهای احتمالی برای مصرفکنندگان کاهش یابد. ثالثاً، در بازاری که محصولات آرایشی تقلبی و فاقد مجوز به وفور وجود دارند، شفافیت در زنجیره تأمین، برچسبگذاری صحیح و تضمین اصالت محصول اهمیت بسیار دارد.
این گام را مثبت و امیدوارکننده میداند، به شرط آنکه در ادامه مسیر، به پژوهش مستقل، صداقت ارتباط با مصرفکننده و رعایت اصول علمی پایبند بماند.