توسط : در روزهای پایانی سال، تشکیل صف‌های طولانی برای خرید گوشت قرمز تنظیم بازاری، بار دیگر توجهات را به مسئله توزیع و قیمت‌گذاری این محصول جلب کرده است. این در حالی است که به‌رغم افزایش واردات و اعلام انباشتگی دام در کشور، قیمت گوشت همچنان در بازار بالا و غیرمنطقی به نظر می‌رسد.
افزایش واردات؛ اما بدون تأثیر بر کاهش قیمت
بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که در سال جاری بیش از ۲۰۰ هزار تن گوشت قرمز گرم و منجمد به ارزش ۱.۲ میلیارد دلار وارد کشور شده است؛ در حالی که این رقم در مدت مشابه سال قبل ۱۰۰ هزار تن و با ارزش ۴۸۰ میلیون دلار بوده است. به این ترتیب، میزان واردات دو برابر شده، اما همچنان تأثیری در کاهش قیمت‌ها دیده نمی‌شود.
در حال حاضر، میزان تولید داخلی گوشت قرمز ۹۲۳ هزار تن اعلام شده که با احتساب مصرف سالانه بین یک میلیون تا ۱.۱ میلیون تن، به نظر نمی‌رسد کمبودی در عرضه وجود داشته باشد. با این حال، تفاوت قیمت گوشت تنظیم بازاری و بازار آزاد، ۲ تا ۳ برابر برآورد شده و همین اختلاف فاحش، صف‌های طولانی خرید را در مراکز توزیع دولتی ایجاد کرده است.
بازار در تسخیر واسطه‌ها؛ دامدار در حاشیه
فعالان این حوزه معتقدند که مشکل اصلی، نظام توزیع ناکارآمد است. جواد آزاد، مدیرعامل اتحادیه صنعت دامپروران، با اشاره به این موضوع تصریح می‌کند که مشکل عرضه در تولید داخل وجود ندارد و صف‌های ایجادشده صرفاً برای گوشت‌های وارداتی است. به گفته او، انباشتگی دام در کشور بالاست، اما به دلیل ساختار نامناسب توزیع، دامداران به‌صورت مستقیم با مصرف‌کنندگان در ارتباط نیستند و واسطه‌ها قیمت‌گذاری نهایی را در بازار انجام می‌دهند.
افشین صدردادرس، مدیرعامل اتحادیه دام سبک، نیز تأکید می‌کند که در کل بخش کشاورزی و دامپروری کشور، نظام توزیع محصولات ناکارآمد است. به گفته او، دامداران محصول خود را به چوبداران و کشتارگاه‌ها تحویل می‌دهند، اما پرداخت هزینه آن با چک‌های دو تا سه‌ماهه انجام می‌شود که این امر باعث افزایش فشار مالی بر دامداران می‌شود.
قیمت واقعی گوشت چقدر باید باشد؟
بر اساس قیمت‌گذاری کارشناسان، نرخ هر کیلو دام زنده در حال حاضر ۳۰۰ هزار تومان است که قیمت لاشه را در حدود ۶۰۰ هزار تومان و گوشت قطعه‌بندی‌شده را ۷۰۰ هزار تومان تعیین می‌کند. اما بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که در بازار آزاد، قیمت‌ها بسیار بالاتر از این مقدار است:
- هر کیلو شقه گوسفندی: ۷۴۰ تا ۷۷۰ هزار تومان
- ران گوسفندی: ۹۷۰ تا ۹۹۰ هزار تومان
- گوشت گوساله: ۵۳۰ تا ۶۰۰ هزار تومان
- راسته گوساله: ۷۵۰ تا ۹۰۰ هزار تومان
در حالی که مسئولان وزارت جهاد کشاورزی معتقدند قیمت‌های رسمی بر اساس میدان بهمن تهران تعیین می‌شود، کارشناسان معتقدند که تفاوت قیمت میان خرده‌فروشی‌ها و بازار تنظیمی، ناشی از عدم نظارت بر زنجیره تأمین و توزیع است.
واردات گسترده؛ راهکار یا تهدید؟
مدیرعامل اتحادیه صنعت دامپروران معتقد است که با توجه به انباشتگی دام سبک و سنگین، نیازی به این حجم از واردات گوشت وجود ندارد و سیاست‌های تنظیم بازار باید به سمت توسعه زنجیره تولید، افزایش بهره‌وری و توزیع کالابرگ الکترونیکی هدایت شود. در غیر این صورت، افزایش واردات بدون اصلاح نظام توزیع، تأثیری در بهبود قیمت‌ها نخواهد داشت.
جمع‌بندی؛ اصلاح سیاست‌های توزیع، کلید حل بحران
با توجه به اختلاف شدید قیمت بین بازار آزاد و تنظیم بازاری، به نظر می‌رسد که اصلاح نظام توزیع و کنترل واسطه‌ها، مهم‌ترین راهکار برای تنظیم بازار گوشت قرمز است. همچنین، به گفته کارشناسان، تمرکز بر تکمیل زنجیره‌های تولید و عرضه مستقیم می‌تواند تا حد زیادی از نوسانات قیمت جلوگیری کرده و موجب کاهش فشار بر مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان شود.
