استان فارس، به ویژه شهرستان استهبان، با داشتن بزرگترین باغات انجیر دیم جهان، یکی از مهمترین قطبهای تولید این محصول باارزش در سطح بینالمللی است. انجیر فارس، به دلیل کیفیت ممتاز، طعم بینظیر و خواص غذایی فراوان، پتانسیل عظیمی برای حضور قدرتمند در بازارهای جهانی دارد. اما با وجود این ظرفیتهای بینظیر، صادرات انجیر ایرانی همواره با چالشهایی دست و پنجه نرم میکند که آن را به یک “معما” تبدیل کرده است؛ معمایی که در آن، سود واقعی این “طلای پنهان” به جای جیب کشاورزان و صادرکنندگان ایرانی، نصیب کشورهای واسطه میشود.
یکی از اصلیترین دلایل این معضل، خامفروشی گسترده و ضعف در زنجیره ارزش افزوده است. بخش عمدهای از انجیر تولیدی فارس، به صورت فله و بدون بستهبندی استاندارد یا برندسازی، به کشورهایی نظیر ترکیه و امارات صادر میشود. این کشورها با فرآوری ساده، بستهبندیهای جذاب و برندهای خود، انجیر ایرانی را با چندین برابر قیمت به بازارهای جهانی عرضه میکنند و ارزش افزوده اصلی را به خود اختصاص میدهند. علاوه بر این، نبود استراتژی واحد صادراتی، مشکلات حملونقل و هزینههای بالای آن، و همچنین عدم انطباق کامل با استانداردهای بهداشتی و قرنطینهای برخی بازارهای هدف، از دیگر موانع جدی بر سر راه صادرات مستقیم و پربازده انجیر فارس است.
برای غلبه بر این چالشها و تقویت جایگاه انجیر فارس در بازارهای بینالمللی، راهکارهای جامع و چندوجهی ضروری است. سرمایهگذاری در صنایع تبدیلی و فرآوری انجیر برای تولید محصولاتی نظیر انجیر خشک با بستهبندیهای نوین و مطابق با ذائقه جهانی، مربا، فراوردههای غذایی و عصارهها، گامی حیاتی است. همچنین، برندسازی ملی و بینالمللی انجیر فارس و ترویج خواص منحصر به فرد آن، میتواند هویت این محصول را در بازارهای جهانی تثبیت کند. تسهیل مسیرهای صادرات مستقیم، کاهش بوروکراسی گمرکی، و ارائه مشوقهای صادراتی به فعالان این حوزه، از دیگر اقداماتی است که به شکوفایی صادرات انجیر ایران کمک شایانی خواهد کرد.
تحلیل نهایی فارمافود نیوز:
وضعیت صادرات انجیر فارس، بازتابی از معضل گستردهتر خامفروشی و عدم بهرهبرداری کامل از پتانسیلهای کشاورزی ایران در بازارهای جهانی است. از منظر فارمافود نیوز، این “معمای طلای پنهان” نشاندهنده لزوم یک تحول راهبردی از کشاورزی صرف به سوی صنایع تبدیلی و صادراتمحور است. سرمایهگذاری بر برندسازی، بستهبندی نوین و فرآوری، نه تنها به افزایش درآمدهای ارزی و معیشت باغداران کمک میکند، بلکه جایگاه ایران را در زنجیره ارزش جهانی غذا ارتقا میبخشد. فارمافود نیوز تاکید دارد که دولت باید با اتخاذ سیاستهای حمایتی هوشمندانه و همکاری نزدیک با بخش خصوصی، موانع بوروکراتیک و لجستیکی را برطرف کرده تا انجیر فارس و سایر محصولات کشاورزی کشور، ارزش واقعی خود را در بازارهای بینالمللی بیابند و به اهرمی پایدار برای توسعه اقتصاد غیرنفتی تبدیل شوند.