توسط : دستورالعمل جدید، فعالیت پلتفرم‌های فروش آنلاین دارو را محدود می‌کند؛ دغدغه‌ای برای تسهیل دسترسی یا ضرورت نظارت بیشتر؟
در شرایطی که فروش اینترنتی دارو به یکی از راهکارهای مؤثر برای تسهیل دسترسی بیماران به اقلام دارویی تبدیل شده، ممنوعیت‌های جدید در این حوزه، چالش‌هایی را برای داروخانه‌های آنلاین و مصرف‌کنندگان ایجاد کرده است. طبق دستورالعمل جدید سازمان غذا و دارو، توزیع و عرضه اینترنتی دارو از طریق پلتفرم‌های آنلاین، محدود و در برخی موارد ممنوع شده است. این تصمیم، واکنش‌های متفاوتی را از سوی فعالان صنعت دارو و بیماران به همراه داشته است.
توجیهات قانونی و نگرانی‌های بازار دارو
مقامات بهداشتی تأکید دارند که محدودیت توزیع اینترنتی دارو با هدف کنترل کیفیت، جلوگیری از قاچاق دارو و اطمینان از اصالت اقلام دارویی صورت گرفته است. به گفته مسئولان، توزیع بی‌ضابطه برخی داروها از طریق پلتفرم‌های آنلاین، ریسک تقلب و عرضه غیرمجاز را افزایش می‌دهد، به همین دلیل، نظارت دقیق‌تر در این حوزه ضروری است.
در مقابل، فعالان حوزه سلامت و داروسازان معتقدند که سخت‌گیری‌های جدید می‌تواند روند دسترسی به دارو را برای بیماران دشوارتر کند، به‌ویژه در مناطق کم‌برخوردار که امکان مراجعه حضوری به داروخانه‌ها محدودتر است. علاوه بر این، بسیاری از کشورها با ایجاد سامانه‌های نظارتی و ثبت دقیق اطلاعات داروهای عرضه‌شده، توانسته‌اند فروش اینترنتی را در چارچوبی امن مدیریت کنند، درحالی‌که تصمیم جدید در ایران، به‌جای تقویت نظارت، مسیر توزیع اینترنتی را کاملاً مسدود می‌کند.
اثرگذاری این تصمیم بر بیماران و زنجیره تأمین دارو
یکی از مهم‌ترین چالش‌های ناشی از این محدودیت، کاهش دسترسی بیماران به داروهای ضروری و خاص است. بسیاری از بیماران مزمن که نیاز به مصرف مداوم دارو دارند، تاکنون از خدمات اینترنتی برای تهیه داروهای خود استفاده می‌کردند، اما اکنون با موانع جدیدی روبه‌رو خواهند شد.
علاوه بر این، این ممنوعیت می‌تواند منجر به رونق بازار سیاه و عرضه غیرقانونی دارو از کانال‌های غیررسمی شود. تجربه کشورهای دیگر نشان داده که سیاست‌های کنترلی شدید بدون جایگزین‌های مناسب، اغلب نتیجه معکوس دارد و موجب گسترش خریدوفروش داروهای تقلبی و قاچاقی می‌شود. ازاین‌رو، کارشناسان توصیه می‌کنند که به‌جای ممنوعیت کامل، مکانیزم‌هایی برای نظارت دقیق‌تر بر فروش اینترنتی دارو طراحی شود.
تحلیل نهایی فارمافود نیوز
توزیع اینترنتی دارو، اگرچه نیازمند کنترل و نظارت قوی است، اما ممنوعیت کامل آن می‌تواند پیامدهای ناخواسته‌ای برای بیماران و نظام سلامت به همراه داشته باشد. در دنیای امروز، بسیاری از کشورها با ایجاد پلتفرم‌های رسمی و دارای مجوز، ضمن حفظ امنیت دارویی، امکان خرید آسان‌تر را برای بیماران فراهم کرده‌اند. در مقابل، حذف این امکان در ایران می‌تواند نه‌تنها باعث مشکلات دسترسی شود، بلکه مسیر قاچاق و توزیع غیررسمی را تقویت کند.
فارمافود نیوز بر این باور است که به‌جای مسدودسازی کامل، باید با بهره‌گیری از فناوری‌های جدید، راهکاری برای پایش دقیق فروش داروهای اینترنتی ارائه شود. شفاف‌سازی زنجیره تأمین دارو، ایجاد سامانه‌های ردیابی و احراز اصالت داروها، و ارائه مجوزهای رسمی به پلتفرم‌های معتبر، می‌تواند جایگزین مناسبی برای ممنوعیت کامل باشد. تصمیمات در حوزه سلامت باید بر اساس توازن میان کنترل و دسترسی اتخاذ شوند، نه آنکه تنها به یکی از این دو جنبه توجه شود.
دسترسی به دارو، یک حق اساسی است؛ نظارت دقیق، نه محدودیت افراطی، راه‌حل پایدار این چالش خواهد بود.
