توسط : بر اساس گزارش‌های جدید، برآورد تولید کلزا در سال زراعی جاری از ۳۰۰ هزار تن اولیه به حدود ۲۱۰ هزار تن کاهش یافته است؛ این تفاوت چشمگیر طی دو ماه، بحث‌ها در مورد دقت آمارهای کشاورزی و تأثیر آن بر امنیت غذایی را تشدید کرده است.
آخرین گزارش‌ها از وضعیت تولید دانه‌های روغنی در کشور، از بروز اختلاف قابل توجه در پیش‌بینی‌های تولید کلزا برای سال زراعی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ حکایت دارد. در حالی که معاونت زراعت وزارت جهاد کشاورزی در ابتدای سال (فروردین ۱۴۰۴) تولیدی بالغ بر ۳۰۰ هزار تن را از حدود ۱۵۰ هزار هکتار سطح زیر کشت پیش‌بینی کرده بود، آمارهای جدیدتر از سوی سازمان مرکزی تعاون روستایی (اردیبهشت ۱۴۰۴) نشان می‌دهد که مجموع خرید تضمینی این محصول استراتژیک احتمالاً از ۲۰۰ تا ۲۱۰ هزار تن فراتر نخواهد رفت. این به معنای کاهش حدوداً ۳۰ درصدی نسبت به برآوردهای اولیه و تنها در فاصله دو ماه است که نگرانی‌هایی را در مورد صحت و پایداری آمارهای اعلامی در بخش کشاورزی ایجاد کرده است.
این تفاوت چشمگیر در آمار، که از سوی برخی رسانه‌ها به عنوان “آب رفتن آمار تولید کلزا” تعبیر شده، بار دیگر مسئله دقت و شفافیت در ارائه داده‌های کشاورزی را به یکی از موضوعات داغ تبدیل کرده است. کارشناسان و فعالان این حوزه معتقدند که ارائه آمارهای غیرواقعی یا بیش از حد خوشبینانه می‌تواند منجر به تصمیم‌گیری‌های نادرست در سطح کلان، اختلال در برنامه‌ریزی‌های مرتبط با امنیت غذایی و زنجیره تامین روغن خوراکی، و همچنین بی‌اعتمادی کشاورزان و سایر بازیگران بازار شود. این موضوع به ویژه در مورد کلزا که یکی از دانه‌های روغنی کلیدی برای کاهش وابستگی کشور به واردات روغن خام است، از اهمیت دوچندانی برخوردار است.
علاوه بر چالش‌های آماری، تولید کلزا در سال‌های اخیر با موانع دیگری نیز دست و پنجه نرم کرده است. عواملی همچون نوسانات اقلیمی و بروز خشکسالی در برخی مناطق، مسائل مربوط به قیمت خرید تضمینی و پرداخت به موقع مطالبات کشاورزان، هزینه‌های نهاده‌های تولید مانند کود و سم، و همچنین مشکلات مربوط به مکانیزاسیون و برداشت محصول، همگی بر میزان تولید نهایی و رغبت کشاورزان به کشت این دانه روغنی تأثیرگذار بوده‌اند. مدیریت صحیح این چالش‌ها در کنار ارائه آمارهای دقیق و قابل اتکا، برای دستیابی به اهداف خودکفایی در تولید دانه‌های روغنی ضروری به نظر می‌رسد.
تحلیل نهایی فارمافود نیوز:
کاهش ۳۰ درصدی در برآورد تولید کلزا طی یک دوره کوتاه دو ماهه، بیش از آنکه صرفاً یک نوسان در تولید باشد، نشانگر چالش عمیق‌تر در نظام آماردهی و پیش‌بینی در بخش کشاورزی ایران است. از منظر “فارمافود نیوز”، این “بحران آمار” می‌تواند پیامدهای جدی برای امنیت غذایی و صنایع تبدیلی، به ویژه صنعت روغن خوراکی، داشته باشد. برنامه‌ریزی برای واردات، تنظیم بازار داخلی، و سرمایه‌گذاری‌های آتی در این صنعت، همگی به آمارهای دقیق و قابل اعتماد از میزان تولید داخلی وابسته هستند. تکرار چنین مغایرت‌هایی، اعتبار سیاست‌گذاری‌ها را خدشه‌دار کرده و می‌تواند منجر به تخصیص نامناسب منابع شود. “فارمافود نیوز” بر این باور است که ایجاد یک سیستم پایش و آماردهی شفاف، مستقل و علمی در بخش کشاورزی، همراه با توجه جدی به رفع موانع ساختاری تولید کلزا (از جمله مدیریت ریسک اقلیمی و اقتصادی برای کشاورزان)، برای نیل به خوداتکایی پایدار در دانه‌های روغنی و تضمین سلامت زنجیره ارزش غذا امری حیاتی است.
