توسط : با وجود جایگاه ایران به عنوان بزرگترین تولیدکننده زعفران جهان، خام‌فروشی و قاچاق، موجب کاهش سهم ایران از بازار ۸ میلیارد دلاری این محصول شده است؛ این وضعیت، زنگ خطر برای آینده این کالای استراتژیک است.
زعفران، به عنوان «طلای سرخ» کشاورزی ایران، با قدمت سه هزار ساله در تولید و جایگاه بی‌رقیب خود به عنوان بزرگترین تولیدکننده در جهان، نقشی محوری در اقتصاد کشور دارد. اما با وجود این پتانسیل عظیم، سهم ایران از بازار جهانی زعفران، که ارزشی بالغ بر ۸ میلیارد دلار دارد، بسیار ناچیز است. این تناقض، ریشه در چالش‌های عمیقی دارد که صنعت زعفران ایران را درگیر کرده و سود واقعی آن را به جای کشاورزان و صادرکنندگان، نصیب دلالان و کشورهای واسطه می‌کند.
یکی از اصلی‌ترین دلایل این وضعیت، خام‌فروشی و قاچاق گسترده زعفران به خارج از کشور است. به گفته کارشناسان، سالانه حدود ۱۲۰ تن زعفران از کشور قاچاق می‌شود، در حالی که صادرات رسمی در سال گذشته به ۲۱۰ تن کاهش یافته است. این وضعیت، ناشی از موانعی نظیر تحریم‌ها، مشکلات بازگشت ارز حاصل از صادرات، افزایش نرخ پایه گمرکی و تعرفه‌های بالای کشورهای مقصد است. این مشکلات، به جای کمک به صادرکنندگان، منجر به رونق «تجارت چمدانی» و قاچاق زعفران شده که به اقتصاد کشور لطمه می‌زند.
علاوه بر این، تفاوت فاحش میان قیمت داخلی و صادراتی زعفران نیز به این معضل دامن می‌زند. زعفران ایران با کمتر از یک سوم ارزش واقعی خود به خارج صادر می‌شود و کشورهای واسطه مانند اسپانیا، امارات و چین، با بسته‌بندی مجدد و برندسازی، سود اصلی را به جیب می‌زنند. برای حل این مشکل، لزوم تسهیل قوانین و مقررات صادراتی، تجدیدنظر در نرخ پایه گمرکی و مقابله قاطع با قاچاق ضروری است تا زعفران ایرانی بتواند با هویت واقعی خود در بازارهای جهانی حضور یابد. در غیر این صورت، سرنوشت زعفران نیز مانند پسته و فرش، به یک محصول خام صادراتی با ارزش افزوده پایین تبدیل خواهد شد.
تحلیل نهایی فارمافود نیوز
سهم ناچیز ایران از بازار ۸ میلیارد دلاری زعفران، نمادی از ناکامی در تبدیل پتانسیل تولید به ارزش اقتصادی پایدار است. از منظر فارمافود نیوز، در حالی که ایران بزرگترین تولیدکننده زعفران جهان است، اما خام‌فروشی، قاچاق و واسطه‌گری، موجب از دست رفتن ارزش افزوده، افت جایگاه در بازارهای جهانی و زیان اقتصادی برای کشور شده است. فارمافود نیوز تاکید دارد که برای نجات صنعت زعفران، دولت باید با اصلاح سیاست‌های صادراتی، تسهیل مقررات و مبارزه قاطع با قاچاق، زمینه را برای یک صادرات رسمی، شفاف و سودآور فراهم کند تا «طلای سرخ» ایران، ارزش واقعی خود را در بازارهای جهانی بیابد.
