توسط : اجرای طرح یکسان‌سازی قیمت آرد در کشور، راهکاری برای مقابله با قاچاق و رانت در بازار نان محسوب می‌شود
تهران – فارمافود نیوز: طرح یکسان‌سازی نرخ آرد و نان به عنوان یکی از مهم‌ترین اقدامات اصلاحی در نظام توزیع و قیمت‌گذاری محصولات اساسی، در دستور کار دولت قرار گرفته است. بررسی‌های فارمافود نیوز نشان می‌دهد که تفاوت قیمت آرد یارانه‌ای و آزاد در سال‌های گذشته، زمینه‌ساز بروز انواع تخلفات از جمله قاچاق آرد، انحراف در شبکه توزیع و عرضه خارج از شبکه بوده است. طبق آمار رسمی وزارت جهاد کشاورزی، سالانه بیش از ۹ میلیون تن گندم در کشور تولید می‌شود که حدود ۸۰ درصد آن تبدیل به آرد می‌شود. تفاوت معنادار قیمت آرد یارانه‌ای با نرخ آزاد (حدود ۵ تا ۷ برابر)، انگیزه سودجویی را برای برخی افراد فراهم کرده است. دکتر محمود احمدی، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی، در گفتگو با خبرنگار فارمافود نیوز اظهار داشت: “یکسان‌سازی نرخ آرد و حذف ارز ترجیحی، اگرچه در کوتاه‌مدت ممکن است با چالش‌هایی همراه باشد، اما در بلندمدت به شفافیت اقتصادی و کاهش فساد منجر خواهد شد.”
آمارهای ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نشان می‌دهد که سالانه حدود ۲۰ درصد از آرد یارانه‌ای کشور از چرخه مصرف خانوار خارج می‌شود که بخش قابل توجهی از آن به کشورهای همسایه قاچاق می‌شود. ارزش تقریبی این میزان قاچاق، بیش از ۵ هزار میلیارد تومان در سال برآورد می‌شود. مهندس زهرا کریمی، کارشناس صنایع غذایی، معتقد است: “علاوه بر قاچاق، بخشی از آرد یارانه‌ای به جای نانوایی‌ها، به سمت صنایع غذایی، قنادی‌ها و رستوران‌ها هدایت می‌شود که این امر، هدف اصلی پرداخت یارانه یعنی تأمین نان ارزان برای مردم را مخدوش می‌کند.” طرح یکسان‌سازی نرخ آرد و نان که در برخی استان‌ها به صورت آزمایشی اجرا شده، شامل حذف یارانه از مبدأ تولید و پرداخت آن به مصرف‌کننده نهایی است. در این طرح، بجای پرداخت یارانه به آرد، کارت الکترونیکی نان در اختیار شهروندان قرار می‌گیرد تا بتوانند نان را با قیمت یارانه‌ای خریداری کنند.
چالش‌های اجرای این طرح نیز قابل توجه است. نگرانی از افزایش قیمت نان، آمادگی زیرساخت‌های فنی و نرم‌افزاری، و احتمال بروز مشکلات در دوره گذار، از جمله موانع پیش روی یکسان‌سازی نرخ آرد و نان است. بررسی‌های فارمافود نیوز نشان می‌دهد در استان‌هایی که این طرح به صورت آزمایشی اجرا شده، تخلفات مرتبط با آرد یارانه‌ای تا ۶۰ درصد کاهش یافته است. دکتر سعید رضایی، اقتصاددان و پژوهشگر حوزه امنیت غذایی، در این خصوص گفت: “تجربه کشورهایی مانند ترکیه و مصر نشان می‌دهد که اصلاح نظام یارانه‌ای آرد و نان در بلندمدت به نفع اقتصاد کشور است، اما نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و حمایت از اقشار آسیب‌پذیر است.” وی افزود: “در این طرح، ضروری است سامانه‌های نظارتی هوشمند طراحی شود تا از انحراف منابع جلوگیری شود.” آمارها نشان می‌دهد که هزینه یارانه پرداختی دولت به آرد و نان در سال گذشته بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان بوده که با اجرای طرح یکسان‌سازی، بخش قابل توجهی از این منابع به سمت مصرف‌کنندگان واقعی هدایت خواهد شد.
تحلیل نهایی فارمافود نیوز:
بررسی‌های تخصصی فارمافود نیوز حاکی از آن است که یکسان‌سازی نرخ آرد و نان، علی‌رغم چالش‌های اجرایی، گامی مؤثر در راستای شفاف‌سازی اقتصادی و مقابله با رانت در بازار نان محسوب می‌شود. تجربه جهانی نشان می‌دهد که هدفمندسازی یارانه‌ها و حرکت به سمت قیمت واقعی در بلندمدت، به افزایش کارایی اقتصادی و بهبود کیفیت محصول منجر می‌شود. با این حال، موفقیت این طرح در گرو چند عامل کلیدی است: نخست، زیرساخت‌های فنی و نرم‌افزاری کارآمد برای اجرای سیستم کارت الکترونیکی نان؛ دوم، نظام نظارتی هوشمند برای پیشگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی؛ و سوم، مکانیسم حمایتی مؤثر برای اقشار آسیب‌پذیر جامعه. فارمافود نیوز معتقد است یکسان‌سازی نرخ آرد و نان، با رویکرد تدریجی و مرحله‌ای، می‌تواند ضمن کاهش تخلفات و قاچاق، به اصلاح الگوی مصرف و کاهش ضایعات نان (که سالانه حدود ۳۰ درصد برآورد می‌شود) کمک کند. همچنین، این طرح زمینه را برای رقابتی‌تر شدن بازار نان و ارتقای کیفیت آن فراهم می‌سازد.
فارمافود نیوز؛ پل ارتباطی صنعت و سلامت، متعهد به انعکاس واقعیت‌ها
